Tìm hiểu giải vô địch Ý - Lịch sử và thể thức

Từ lâu, giải vô địch Ý được người hâm mộ bóng đá thế giới biết tới như giải đấu bóng đá hấp dẫn hàng đầu châu Âu thu hút hàng triệu người theo dõi. Hôm nay hãy cùng Bongdalu đi tìm hiểu nhưng thông tin thú vị về giải đấu Serie A hay còn gọi là giải vô địch quốc gia Ý qua bài viết dưới đây nhé.

Nội dung chính

Thông tin giới thiệu tổng quát về giải vô địch Ý

Giải vô địch Ý (Serie A), còn được biết đến với tên gọi Serie A TIM do sự tài trợ từ TIM, là giải đấu chuyên nghiệp hàng đầu dành cho các câu lạc bộ bóng đá tại Ý. Được thành lập và hoạt động theo thể thức vòng tròn tính điểm từ mùa giải 1929–30, Serie A đã trở thành biểu tượng của bóng đá Ý với người chiến thắng nhận được danh hiệu Scudetto và Coppa Campioni d’Italia.

Ban đầu, giải đấu được quản lý bởi Direttorio Divisioni Superiori cho đến năm 1943 và sau đó là Lega Calcio cho đến năm 2010, trước khi Lega Serie A được thành lập từ mùa giải 2010–11.

Serie A được công nhận là một trong những giải bóng đá xuất sắc nhất thế giới, nổi tiếng với lối chơi chiến thuật và phòng ngự vững chắc. Năm 2020, theo Liên đoàn Lịch sử và Thống kê Bóng đá Quốc tế (IFFHS), Serie A được vinh danh là giải đấu quốc gia mạnh nhất thế giới.

Hiện tại, giải đấu xếp thứ tư trong số các giải đấu châu Âu theo hệ số của UEFA, chỉ sau Bundesliga, La Liga và Premier League, dựa trên thành tích của các câu lạc bộ Ý tại Champions League và Europa League trong 5 năm gần nhất. Trong quá khứ, Serie A đã đứng đầu bảng xếp hạng UEFA từ năm 1986 đến 1988 và từ 1990 đến 1999.

Kể từ mùa giải 1929–30, Serie A đã chuyển đổi từ các vòng khu vực và liên khu vực thành một giải đấu hạng duy nhất. Các danh hiệu vô địch trước năm 1929 được Liên đoàn Bóng đá Ý (FIGC) chính thức công nhận với cùng giá trị. Đáng chú ý, mùa giải 1945–46, tổ chức dưới thể thức đặc biệt do hậu quả của Thế chiến thứ hai, không được tính vào thống kê dù danh hiệu được công nhận.

Ba câu lạc bộ nổi tiếng nhất thế giới là Juventus, AC Milan và Inter Milan đều thuộc Serie A. Họ là thành viên sáng lập của G-14, nhóm đại diện cho các câu lạc bộ hàng đầu châu Âu từ năm 2000 đến 2008, và hai câu lạc bộ đầu tiên cũng là thành viên sáng lập của ECA (Hay tên đầy đủ là Hiệp hội Câu lạc bộ Châu Âu). Nhiều cầu thủ từng giành Quả bóng Vàng đã thi đấu tại Serie A, chỉ sau La Liga của Tây Ban Nha.

Juventus là câu lạc bộ thành công nhất của Ý thế kỷ 20, với 27 nhà vô địch FIFA World Cup xuất thân từ đội này, và họ cũng là đội có nhiều danh hiệu quốc tế chính thức nhất với 11 danh hiệu. AC Milan xếp thứ ba về số lượng danh hiệu quốc tế chính thức với 18 danh hiệu. Inter Milan là đội bóng Ý đầu tiên đạt được cú ăn ba trong một mùa giải 2009–10 và có lịch sử thi đấu liên tục dài nhất tại Serie A kể từ khi ra mắt vào năm 1909.

Bên cạnh đó, các câu lạc bộ như Lazio, Fiorentina, Roma và Napoli cùng với ba đội trên được biết đến như “bảy chị em” (sette sorelle) của bóng đá Ý. Serie A không chỉ là một giải đấu với bề dày lịch sử mà còn là nơi đã sản sinh ra nhiều huyền thoại bóng đá, với 42 trong số 100 cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại do tạp chí FourFourTwo bình chọn từng thi đấu tại đây.

>> Đọc thêm thông tin Giới thiệu giải vô địch Tây Ban Nha và những điều thú vị

Các cột mốc lịch sử quan trọng trong quá trình phát triển giải vô địch Ý

Serie A, giải vô địch quốc gia Ý như được biết đến ngày nay, có lịch sử phong phú và nhiều cột mốc quan trọng. Quá trình phát triển của giải đấu này bắt đầu từ mùa giải 1929–30 khi Serie A chính thức áp dụng thể thức vòng tròn tính điểm. Trước đó, từ năm 1898 đến 1922, các cuộc thi được tổ chức thành các nhóm khu vực, phản ánh sự phân chia địa lý và sự phát triển của bóng đá ở từng vùng miền của Ý.

Do sự gia tăng số lượng đội bóng tham gia, Liên đoàn Bóng đá Ý (FIGC) đã thành lập CCI (Italian Football Confederation) vào năm 1921, và sau đó là Lega Nord (Liên đoàn bóng đá miền Bắc) tại Milano, tiền thân của Lega Serie A của hiện tại. Việc tái hợp các đội bóng CCI với FIGC đã dẫn đến việc thành lập hai bộ phận liên khu vực, chia giải đấu thành hai miền Bắc-Nam.

Đến năm 1926, FIGC đã trải qua cải tổ nội bộ dưới áp lực chính trị, dẫn đến việc đưa các đội bóng miền Nam vào giải đấu quốc gia, và cuối cùng định hình nên thể thức hiện tại của Serie A từ mùa giải 1929–30.

Một trong những sự kiện đáng nhớ trong lịch sử Serie A là mùa giải 1948–49 khi Torino được tuyên bố là nhà vô địch sau một vụ tai nạn máy bay thảm khốc gần cuối mùa giải khiến cả đội thiệt mạng.

Danh hiệu vô địch Serie A thường được gọi là “scudetto” (chiếc khiên nhỏ) vì kể từ mùa giải 1923–24, đội chiến thắng sẽ đeo một huy hiệu nhỏ có ba màu quốc kỳ Ý trên áo trong mùa giải tiếp theo. Juventus chính là đội bóng thành công nhất với 36 lần vô địch, tiếp theo là Inter Milan với 20 chức vô địch.

Từ mùa giải 2004–05, một chiếc cúp chính thức, Coppa Campioni d’Italia, đã được trao cho đội vô địch ngay trên sân sau lượt trận cuối cùng của mùa giải. Chiếc cúp này đã được sử dụng từ mùa giải 1960–61, nhưng từ năm 1961 đến 2004, nó được trao tại văn phòng của Lega Nazionale Professionisti.

Tháng 4 năm 2009, Serie A tuyên bố tách khỏi Serie B sau một cuộc tranh cãi về bản quyền truyền hình, với 19 trong số 20 câu lạc bộ bỏ phiếu ủng hộ động thái này. Lecce, đội bóng đang đối mặt với nguy cơ xuống hạng, là câu lạc bộ duy nhất bỏ phiếu chống lại. Maurizio Beretta, cựu chủ tịch hiệp hội sử dụng lao động của Ý, được bổ nhiệm làm chủ tịch của liên đoàn mới.

Vào tháng 4 năm 2016, Serie A được chọn để thử nghiệm công nghệ video hỗ trợ trọng tài (VAR). Ban đầu được triển khai bí mật trong mùa giải 2016–17, công nghệ này sau đó được đưa vào giai đoạn thử nghiệm trực tiếp trong mùa giải 2017–18. Chủ tịch FIGC Carlo Tavecchio khẳng định, “Chúng tôi là một trong những người đầu tiên ủng hộ việc đưa công nghệ trên sân cỏ vào sử dụng và chúng tôi tin rằng chúng tôi có mọi điều kiện cần thiết để đóng góp cho thử nghiệm quan trọng lần này.”

Những cột mốc này không chỉ đánh dấu những bước phát triển quan trọng trong lịch sử của Serie A mà còn minh chứng cho sự phát triển và đổi mới không ngừng của bóng đá Ý.

>> Đọc thêm thông tin Tìm hiểu giải vô địch Pháp và phần thưởng cho đội vô địch

Những quy định và thể thức thi đấu của giải vô địch Ý

Trong quá trình tiến triển của Serie A, các quy định và cách thi đấu đã trải qua nhiều biến đổi, tạo ra sự đa dạng và tính công bằng trong giải đấu. Mùa giải này kéo dài từ tháng 8 đến tháng 5, với mỗi câu lạc bộ thi đấu 38 trận, chia thành hai giai đoạn: “andata” (lượt đi) và “ritorno” (lượt về). Trong giai đoạn “andata”, mỗi đội chạm trán một lần với các đối thủ trong giải, tổng cộng 19 trận. Trong giai đoạn “ritorno”, các trận đấu được diễn ra lại, với lịch thi đấu ngược lại, cũng là 19 trận.

Tính điểm đã được thiết lập từ mùa giải 1994–95, với ba điểm cho một trận thắng, một điểm chia đều 2 đội cho một trận hòa và không có điểm nào nếu đội bóng có một trận thua. Trước đó, một trận thắng chỉ được thưởng hai điểm. Ba đội cuối cùng trên bảng xếp hạng xuống hạng Serie B, trong khi ba đội từ Serie B sẽ thăng hạng lên Serie A.

Đối với các vòng loại cúp châu Âu, Serie A được xếp hạng là giải đấu thứ tư theo hệ số UEFA. Bốn đội đứng đầu trong bảng xếp hạng sẽ tham dự trực tiếp vào vòng bảng UEFA Champions League. Đội xếp thứ năm và đội vô địch Coppa Italia (nếu không nằm trong top năm) sẽ tham dự vòng bảng UEFA Europa League. Câu lạc bộ xếp thứ 6 hay thứ 7, tùy thuộc vào thành tích của đội vô địch Coppa Italia, sẽ tham gia vòng loại cuối cùng của UEFA Europa Conference League.

Trong trường hợp các đội có điểm số bằng nhau ở các vị trí quan trọng, các tiêu chí sẽ được áp dụng để quyết định thứ hạng, bao gồm điểm đối đầu, hiệu số bàn thắng bại đối đầu, hiệu số bàn thắng bại chung cuộc và số bàn thắng ghi được. Nếu vẫn cần phải quyết định, các trận play-off hoặc quyết định bằng cách tung đồng xu sẽ được sử dụng.

Những quy định và thể thức thi đấu này không chỉ thể hiện sự cân nhắc và công bằng, mà còn thúc đẩy sự cạnh tranh và phát triển của bóng đá Ý qua các mùa giải.

Lời kết

Trên đây là những thông tin tìm hiểu sơ lược về giải vô địch Ý cũng như các cột mốc lịch sử và thể thức thi đấu của giải đấu này. Nếu bạn muốn khám phá thêm những kiến thức mới thì hãy truy cập vào chuyên mục bên lề bóng đá của chúng mình ngay nhé.